hrvatski

Antineoplastični lijekovi u terapiji karcinoma jajnika - mehanizam djelovanja

Liječenje karcinoma ovarija se zasniva na operativnom zahvatu i/ili kemoterapiji. Zajednički cilj i svrha liječenja je eradikcija bolesti i produženje života. Ukoliko se kemoterapija daje prije samog operacijskog zahvata onda govorimo o neoadjuvantnoj kemoterapiji. Svrha neoadjuvantne kemoterapije je smanjenja tumorske mase čime se neresektabilni tumori prevode u resektabilne. Također se i resektabilni tumori mogu podvrgnuti neoadjuvantoj kemoterapiji kako bi smanjenjem tumorske mase sama operacija bila manje ekstenzivna. Ukoliko se kemoterapija daje nakon operacijskog zahvata onda govorimo o adjuvantnoj kemoterapiji. Kemoterapeutici koji se koriste u kemoterapijskim protokolima za karcinom ovarija dijelimo na nespecifične za faze staničnog ciklusa i specifične za faze staničnog ciklusa. Također u novije vrijeme kod rekurentne bolesti se mogu koristiti i biološki lijekovi tzv. „on target drugs“. Kemoterapeutici nespecifični za faze staničnog ciklusa su ; spojevi platine (cisplatina i karboplatina). Cisplatina se veže ireverzibilno na DNA, uzrokuje odmotavanje dvostrukog heliksa DNA i inducira apoptozu stanice. Karboplatina djeluje istim mehanizmom samo su nuspojave rjeđe jer je 45 puta manje citotoksična od cisplatine. Kemoterapeutici specifični za faze staničnog ciklusa su ; taksani (paklitaksel i docetaksel), analozi kamptotekana (topotekan), podofilintoksini (etoposid), antipirimidini (gemcitabin) i antitumorski antibiotici (docetaksel). Paklitaksel i docetaksel djeluju kao inhibitori mikrotubula čime zamrzavaju mitozu, tzv. mitotički otrovi. Topotekan djeluje kao inhibitor topoizomeraze I, dok etoposid i doksorubicin djeluju kao inhibitori topoizomeraze II. Biološki lijekovi u koji se mogu upotrijebiti kod rekurentne bolesti karcinoma ovarija su Vascular Endothelial Growth Factor (VEGF) inhibitor (bevacizumab) i inhibitor humanih poli (ADP-riboza) polimeraza enzima (PARP-1, PARP-2, i PARP-3) (olaparib). Bevacizumab djeluje kao inhibitor VEGF-a čime sprečava njegovo vezanje za receptore Flt-1 (VEGFR-1) i KDR (VEGFR-2) koji se nalaze na površini endotelnih stanica. VEGF je proangiogeni citokin koji je glavni okidač vaskulogeneze i angiogeneze. Blokiranjem aktivnosti VEGF-a dolazi do regresije vaskularizacije tumora i formacije tumorske vaskulature. Olaparib se veže na aktivno mjesto na DNA-vezan PARP i sprečava disocijaciju PARP-a s DNA čime izostaje vezanje base excision repair (BER) enzima na to aktivno mjesto i popravak DNA. PARP ima ulogu u popravku lomova u jednostrukim lancima DNA i popravke u kromatinu. S obzirom da tumorske stanice imaju oštećene DNA oslanjaju se na PARP da ga popravi. Izostankom te aktivnosti dolazi do smrti tumorske stanice.

Antineoplastični lijekovi, karcinom jajnika, mehanizam djelovanja

nije evidentirano