hrvatski

Specifičnost pojavnosti simptoma Parkinsonove bolesti u mlađoj životnoj dobi

Uvod: Parkinsonova bolest (PB) je jedna od najučestalijih neurodegenerativnih bolesti koja se smatra tipičnim poremećajem motoričkih funkcija. Klinička pojavnost PB vrlo je heterogena te se danas klasificira prema dobi javljanja prvih simptoma bolesti u tip ranog i kasnog nastupa bolesti. Novija istraživanja upućuju da se u sklopu PB javlja i cijeli niz ne-motoričkih simptoma bolesti koji su predmet sve većeg interesa obzirom da su presudni za kvalitetu života bolesnika. Pojavnost ne-motoričkih simptoma PB nedovoljno je istražena. Dosadašnja istraživanja su većinom bila retrospektivna i najčešće su zanemarila moguće razlike između PB tipa ranog i kasnog nastupa motoričkih simptoma. Cilj: Ustanoviti pojavnost motoričkih i ne-motoričkih simptoma i njihov odnos spram kvalitete života u bolesnika s ranim i kasnim početkom PB. Ispitanici i metode: U ispitivanje je uključeno 180 bolesnika s idiopatskom PB. Ovisno o dobi javljanja prvih simptoma bolesnici su bili podijeljeni u dvije skupine: početak simptoma prije 50-e godine - bolesnici s ranim početkom PB i početak bolesti 50-e godine - kasni i tipični početak PB. U istraživanju su korištene slijedeće metode: Hoehn & Yahr ljestvica, Jedinstvena ocjenska ljestvicu za procjenu Parkinsonove bolesti (UPDRS II, III i IV dio), Goetz-ova skala diskinezija i Wearing-off upitnik za procjenu težine bolesti i komplikacije terapije. Nazočnost depresije procijenjena je s Beck-ovom ljestvicom depresivnosti (BDI). Kognitivne funcije ispitane su MMSE testom čiji su rezultati korigirani za dob i edukaciju ispitanika. Poremećaji spavanja ispitani su s Pittsburgh-ovom skalom kvalitete spavanja (PSQI) i Epworth-ovom ljestvicom pospanosti. Autnomne funkcije ispitane su s Ljestvicom ne-motoričkih simptoma (domena 1, 6, 7 i 8). Kvaliteta života je procijenjena s Upitnikom kvalitete života bolesnika s Parkinsonovom bolešću (PDQ-39). Rezultati: Dvije ispitne skupine nisu se razlikovale u težini bolesti procijenjenoj Hoeh&Yahr ljestvicom. Skupina bolesnika s ranim početkom bolesti imala je izraženije poremećaje u svakodnevnim aktivnostima i težini motoričkih simptoma tijekom &laquo ; off&raquo ; razdoblja. Na subskali tremora UPDRS-a bolesnici s kasnim početkom bolesti su postigli veći broj bodova, dok su bolesnici s ranim početkom bolesti imali značajno više rigora. Motoričke komplikacije su bile izraženije u skupini bolesnika s ranim početkom PB. Ne-motorički simptomi -ukljujući depresiju i poremećaje spavanja – bili su izraženiji u skupini bolesnika s ranim početkom bolesti. Kognitivne sposobnosti nisu se značjano razlikovale između dvije grupe bolesnika. Bolesnici s ranim početkom bolesti imali su značajno lošiju kvalitetu života prema indeksnom zbroju upitnika PDQ-39, što je bilo evidentno u svim domenama PDQ-39. Čimbenici koji su u najvećoj mjeri određivali kvalitetu života u bolesnika s PB bili su slijedeći: depresija prema BDI-a ljestvici, težina motoričkih komplikacija, autonomni poremećaji, dob početka bolesti i težina motoričkih simptoma, koji su bili odgovorni za 85% ukupne varijabilnosti kvalitete života. Zaključak: Bolesnici s ranim početkom PB imaju izraženije ne-motoričke simptome bolesti u usporedbi s bolesnicima s kasnim početkom bolesti, što se odražava i u lošijoj kvaliteti života tih bolesnika. U pravilnom odabiru načina liječenja bolesnika s Parkinsonovom bolešću – uz već ranije etablirane kriterije – kao ključni čimbenici trebaju se uključiti i životna dob u vrijeme nastupa prvih simptoma bolesti, kao i izraženost ne-motoričkih simptoma Parkinsonove bolesti.

Parkinsonova bolest; ne-motorički simptomi; kvaliteta života

nije evidentirano